Cantate is het Italiaanse woord voor ‘zangstuk’ of ‘gezongen werk’, en binnen de klassieke muziek is dit een korte muzikale compositie voor één of meerdere zangers of zangeressen, welke begeleid wordt door muziekinstrumenten en meestal religieus van aard is. Een cantate kan dus voorkomen in verschillende verschijningsvormen, maar heeft altijd één voorwaarde, en dat is dat er gezongen wordt in het muziekstuk.

Een aantal bekende cantates werden gecomponeerd door Johann Sebastian Bach, welke hij schreef voor de Lutherse kerkdiensten. Het koraal had een erg grote rol in deze muziekstukken. Een koraal omvat een eenvoudig, kort en eenstemmig gezang, waarvan het melodie gemakkelijk in het oor ligt. Meestal bestaat het uit drie delen, te noemen de openingszin, een herhaling van de openingszin en een slotzin. De teksten van een koraal zijn over het algemeen strofisch en rijmend, waardoor je meerdere coupletten op eenzelfde melodie kunt zingen. Het koraal is dan ook meestal de basis voor een cantate.

Cantates geschreven door Bach zijn eigenlijk verkorte versies van een oratorium. Waar een oratorium soms wel de gehele avond kan duren, is de tijdsduur van een cantate meestal slechts zo’n 20 tot 40 minuten.